Bakanlığımız tarafından çocukluk çağında sık görülen sağlık sorunlarının erken tanınması ve gerekli tedavilerinin sağlanabilmesi amacıyla çeşitli tarama programları yürütülmektedir. Ulusal İşitme Tarama Programı (UİTP) da bu programlardan biridir. Ülkemizde yılda yaklaşık 1.290.000 bebek doğmakta ve her bin bebekten 2-3 ü ileri derecede işitme kaybı ile dünyaya gelmektedir. Yoğun Bakım ünitelerinde kalan bu bebeklerde bu oran yüzde 4’e yükselmektedir. Çocukluk döneminde geçirilen hastalıklar, kulak enfeksiyonları, kazalar ve kullanılan ilaçlar nedeniyle bu oran yüzde 6’ya kadar çıkmaktadır. Eğer bu bebek ve çocuklarda işitme kaybı zamanında teşhis edilmez ve erken rehabilitasyon programlarına alınmazlarsa, psikolojik ve sosyal gelişmeleri yetersiz olur ve ilerleyen yıllarda eğitim ve sosyal uyum açısından yaş ve zekaca yaşıtları olan çocuklardan geri kalırlar.
İşitme Tarama Programı kapsamında tüm bebeklerin;İlk 1 aydatarama testlerinin tekrarlarla birlikte tümünün yapılması, İlk 3 ay içinde tanı testlerinin tamamlanması, 6. ayakadarda tanı sonrası cihazlama ve rehabilitasyonlarına başlanması gerekmektedir. Tanımlanmamış ya da geç tanımlanmış doğumsal işitme kaybı; çocuğun dil, sosyal, duygusal, bilişsel, gelişimini ve dolayısıyla yaşam kalitesini önemli derecede etkiler. Çocuklarda işitme kaybının değerlendirilmesi, erken tanı ve uygun önlem alınmasını sağlayarak bu çocuklarda daha iyi eğitim ve gelişimsel başarı sağlanması bakımından oldukça önemlidir. Doğum hizmeti verilen tüm hastanelerimizde, bebeğin ilk doğduğu günlerde uygulanabilen basit, bebeğe herhangi bir zararı olmayan ve uygulanması çok kolay testler ile yenidoğan döneminde işitme kaybı tespit edilebilmektedir.
Telefonu icat eden Alexander Graham Bell, işitme engelli olan annesi ve eşinin aynı zamanda tüm işitme engelli bireylerin duyamadığı sesleri duymaları için pek çok çalışma yapmıştır. İşitme engellilere dil öğretmeni yetiştiren bir okulda çalışan Graham Bell, aslında sağırların sessizliğini ortadan kaldırmaya çalışmaları sırasında tesadüfen telefonu icat ederek birbirinden kilometrelerce uzaktaki insanların birbirlerini duymalarını sağlamıştır. İskoçyalı ünlü bilim adamının işitme engelliler için yapmış olduğu çalışmalarından dolayı doğum günü olan 3 Mart (1947) tarihi Dünya Kulak ve İşitme Günü olarak kutlanmaktadır. Alexander Graham Bell işitme engelli eşine yazdığı bir mektupta “Eşin, hangi noktaya çıkarsa çıksın, ne denli zengin olursa olsun, emin ol işitme engellileri ve onların sorunlarını her zaman düşünecektir” diye yazmıştır.
Yenidoğan İşitme Tarama Programında, tarama ve referans merkezi olmak üzere iki merkezden söz edilmektedir. Tarama Merkezi; bebeğin doğduğu ilk 72 saat içinde yapılması gereken işitme testlerinin yapıldığı merkezdir. Referans merkezi ise tarama merkezindeki testlerde sonuç alınamayan bebeklerin tanısal testlerini içeren üst merkezdir.
Tarama ve Referans Merkezimiz içermesi gereken her türlü donanım ve uzman kadroya sahiptir. Sadece Zonguldak ili değil Karabük, Bartın ve Düzce başta olmak üzere yakın illerimiz de bu hizmetten yararlanabilmektedir.Referans Merkezinin ilimizde açılması yıllık ortalama 700 ailenin il dışına gitmeden kendi ilimizde daha rahat ve kolay koşullarda hizmet almasını ve daha kısa sürede tanı ve tedavisinin başlanmasını sağlayacaktır.
Uzm. Dr. Ertuğrul GÜNER
İl Sağlık Müdürü